Het land

Het onderzoeksgebied ligt nabij Zarzalico, aan de doorgaande weg tussen Velez Rubio en Puerto Lumbreras. Het land heeft van oudsher een agrarische bestemming. Er is vroeger graan verbouwd,  tegenwoordig staan er amandelbomen, olijven en vijgen en daarnaast een enkele walnootboom en twee enorme granaatappelstruiken. Slechts een deel van het terrein is beplant, veel land is kaal, het is wel geploegd maar er groeit niets.

Bodem

Het land heeft een steenachtige bodem, bestaande uit zandsteen, siltsteen en leisteen in verschillende samenstellingen. Sommige delen van het land zijn ijzerhoudend en rood, zij lijken de beste voedingsbodem te zijn voor de amandelteelt want daar zien we de meeste bomen per hectare en de beste kwaliteit. Andere delen bestaan vooral uit leisteen, ze zijn grijs en lijken gemakkelijker te eroderen.  En daarnaast zijn er witte bodems. 

Bij uitvoering op enkele plekken van een Jartest vonden we in de bodem vooral klei en silt, met een schijnbaar dikke silt-laag en weinig tot geen zand. 

De erosielaag is op de hellingen in het algemeen 10-30 cm dik, behalve op de grijze leidelen, waar vrijwel geen geërodeerd materiaal te zien is. Hier zit je direct op het gesteente.

In de lagere delen van het land is wel een dikkere erosielaag aanwezig, waarvan een deel tamelijk ondoordringbaar is. Deels is deze laag gevormd door het geregeld ploegen van het land, waardoor feitelijk een versnelde erosie is ontstaan.

De laagstgelegen geul in het gebied is oorspronkelijk uitgesleten door een rivier, die er in het huidige tijdvak (Holoceen) niet meer is. De geul is door de millennia heen opgevuld met erosiemateriaal van de hellingen van de heuvels.

Het eerste bodemonderzoek heeft plaatsgevonden in januari 2023, na de zware regens in het voorjaar van 2022. Bij die regens zijn enkele erosiegeulen ontstaan langs de weg naar boven in het noordwesten, op de noordkant van de heuvel en langs het pad naar het oosten tegenover de boerderij. 

In het laaggelegen deel van het gebied zijn in het verleden in noord-zuid richting 9 dammen aangelegd. Ze lijken bedoeld om egale plots voor de landbouw te maken, eigenlijk een soort terrassen, waarbij ze het water vanaf de bergen naar deze plots leiden. Op oude luchtfoto’s vanaf de jaren 50 is te zien dat hier oorspronkelijk de landbouw plaatsvond. Doordat de dammen geplaatst zijn in de laag gelegen afstroomgeulen dragen ze ook bij aan de erosiebeheersing in het gebied.

De grond in de vakken is nogal gecompacteerd waardoor ze moeilijk water doorlaat. Die compactie is ontstaan doordat het regenwater vanaf de heuvels wordt tegengehouden door de dammen, waarna het fijne sediment, bestaand uit silt en klei, in het rustige water neerslaat en zich ophoopt achter de dammen. Bij het onderzoek kwamen we in deze laag niet dieper dan 40 a 50 cm, maar aannemelijk is dat de laag op sommige plekken wel twee tot drie meter dik is.