Het land

Murcia

Murcia is een provincie in het Zuidoosten van Spanje. Het gebied heeft gemiddeld tussen de 200mm en 300 mm regenval per jaar. Er is veel landbouw gebaseerd op het onttrekken van grondwater. Meerdere ondergrondse waterbasis zijn bedreigd. Het gebied is de laatste jaren al meer dan 1,5 graad opgewarmd. Er is gerede kans op verwoestijning. 

Amandelboerderij ‘Las Colinas Ondulantes’ ligt in Murcia nabij Zarzalico, aan de doorgaande weg tussen Velez Rubio en Puerto Lumbreras. Het ligt ongeveer anderhalf uur rijden van de Tabernas Woestijn, waar veel van de oude cowboy films zijn opgenomen. Ook ligt het driekwartier rijden van de kust en twee en een half uur rijden van de Sierra Nevada.  

De boerderij heeft van oudsher een agrarische bestemming. Er is vroeger graan verbouwd,  tegenwoordig staan er amandelbomen, olijven en vijgen en daarnaast een enkele walnootboom en twee enorme granaatappelstruiken. Slechts een deel van het terrein is beplant, veel land is kaal, het is wel geploegd maar er groeit niets.

Bodem

Het land op de boerderij heeft een steenachtige bodem, bestaande uit zandsteen, siltsteen en leisteen in verschillende samenstellingen. Sommige delen van het land zijn ijzerhoudend en rood, zij lijken de beste voedingsbodem te zijn voor de amandelteelt. Bij uitvoering van een Jartest (laten bezinken van grond in water) vonden we in de bodem vooral klei en silt, met een schijnbaar dikke silt-laag en weinig tot geen zand. In de lagere delen van het land is een dikkere erosielaag aanwezig, waarvan een deel tamelijk ondoordringbaar. Deels is deze laag gevormd door het geregeld ploegen van het land, waardoor feitelijk een versnelde erosie is ontstaan. De laagstgelegen geul in het gebied is oorspronkelijk uitgesleten door een rivier. De geul is door de millennia heen opgevuld met erosiemateriaal van de hellingen van de heuvels. Er zijn op verschillende plekken erosiegeulen ontstaan. 

In het laaggelegen deel van het gebied zijn in het verleden in noord-zuid richting 9 dammen aangelegd. Ze lijken bedoeld om egale plots voor de landbouw te maken, eigenlijk een soort terrassen, waarbij ze het water vanaf de bergen naar deze plots leiden. Op oude luchtfoto’s vanaf de jaren 50 is te zien dat hier oorspronkelijk de landbouw plaatsvond. De dammen dragen nu bij aan de erosiebeheersing op de boerderij. De grond in de vakken is nogal gecompacteerd waardoor ze moeilijk water doorlaat. Die compactie is ontstaan doordat het regenwater vanaf de heuvels wordt tegengehouden door de dammen, waarna het fijne sediment, bestaand uit silt en klei, in het rustige water neerslaat en zich ophoopt achter de dammen. Bij het onderzoek kwamen we in deze laag niet dieper dan 40 a 50 cm, maar aannemelijk is dat de laag op sommige plekken wel twee tot drie meter dik is.